DİRENÇLER VE DESTEKLER
Destek Bölgesi ve Direnç Bölgesi teknik analizin ilk adımlarıdır. Bir önceki konumuzda Fibonacci ve destek bölgelerini anlatmıştık. Direnç bölgesi de destek bölgesi gibi hisse ve hisse grafiğini yorumlamada ilk yapılması gereken işlemdir. Destek bölgesi dip ya da tabanı ifade ederken, direnç bölgesi de zirveleri ya da tavan fiyatını anlamamızı sağlamaktadır. Destek noktasının en bilinen iki özelliği, destek noktasının alta kırılmasının hissenin düşüşüne işaret olması, üste kırılması ise hissenin yükseleceğinin bir göstergesi olduğuydu. Direnç noktası ise çok basit anlatım ile hissenin görebileceği zirveleri borsa yatırımcısına göstermesidir. Aşağıda örnek destek ve direnç noktaları belirtilmiş bir hisse grafiği bulunmaktadır. Bu bölümde bu grafiği inceleyeceğiz.
Destek noktalarını belirlemek için yatay çizgi kullanılır. Direnç bölgelerinde ise eğimli olarak aşağı ya da yukarı çizilen çizgilerden faydalanılmaktadır. Grafikte yukarıdan aşağıya çizilmiş paralel çizgi "direnç çizgisidir".
Hisse grafiğinde en solda bulunan destek noktasından harekete başlayan hisse, ilk zirvesini gördükten sonra değer kaybetmeye başlamıştır. Bu nokta, örnek hisse için ilk direnç noktasıdır. Buradan başlayarak çizilen direnç çizgisi, hisse hakkında bilgi edinmemize yardım edecektir. Direnç noktasının tam olarak neyi ifade ettiğini daha rahat kavrayabilmek adına soldan 3.direnç noktasına bakmamız bizlere daha iyi bir örnek olacaktır. 3.direnç noktasından önce hisse ciddi değer kaybetmiş ilk destek noktasındaki fiyatına epey yaklaşmıştır, ancak burada gelen alımlarda hisse değer kazanmış ve 3.direnç noktasına gelmiştir. Bu işi yaparken aklınız şu sorunun gelmesi çok olağandır; "O noktanın direnç noktası olduğu nereden bileceğiz?." Bu soruyu sorduysanız konuya yavaş yavaş anlamaya başlıyorsunuz demektir. Cevap ise çok açıktır. "Bilemeyiz". Destek noktaları ve direnç noktalarının temeli şu sözde yatmaktadır; "Tarih tekerrürden ibarettir." Yani bu hisseyi ilk incelediğinizde teknik analiz gerçek anlamıyla yapamazsınız, çünkü hisseye ve grafiğe kendini tekrarlama fırsatı verilmemiştir. Biz şimdilik 3.noktanın direnç noktası olduğunu kabul edecek ve ona göre anlatmaya devam edeceğiz.
Destek noktasına yaklaşan hisse alımlar yaşamış ve yükselişe geçmiştir. 3.direnç noktasında ise zirve yapıp aşağı yönlü yeniden kırılmıştır. Bu noktadan sonra değer kaybı devam etmiş ve 2.destek noktasına kadar gerileme devam etmiştir. Borsa yatırımcısının buradan anlaması gerek şeyler şunlardır:
- Hisse destek noktasına bu denli yaklaşıp değer kazandıktan sonra, zirveyi aşamıyorsa hisse çok güçlü değildir. Bunun anlamı yeteri düzeyde işlem hacminin olmaması olarak kısaca ifade edilebilir. Kimi zamanlarda az hacimli hisselerde yüksek artışlar yaşanabilir. Bu konu dışındadır ve genelde teknik analiz konusu altında incelenmeyip, "spekülasyon" başlığı altında incelemek daha doğru olacaktır. Özetle, güçlü olmayan hisselere sağlam veriler olmadan girmek akıllıca olmaz.
- Hisse 3.dirençten sonra destek noktasının altına inmiştir. Bu bölgeden sonra borsa yatırımcısının en çok dikkat etmesi gereken olay, hissenin tekrardan destek noktasının üstüne çıktığı ya da çıkmaya çok az kaldığı günü beklemektir. Genellikle hisseler destek noktalarını geçtiklerinde yükseliş yaşarlar, bundan dolayı destek noktalarına yaklaşmış hisseler çok iyi takip edilmelidir. Grafiğimizde destek noktasını kırıldığı anda gelen alımlar en azından kısa vadede yatırımcıya para kazandırmaktadır. Kimi zamanlarda bu yükselişler, yükseliş trendlerini doğurur ve bazen de hisse ralli yaptırır. Özetle, destek noktaları direnç noktaları belirlerken mutlaka ve mutlaka beraber kullanılması gereken iki özelliktir. Bu noktalar iyi analiz edilirse ara bölgelerde yapılacak alımlara kazanç etmek çoğu zaman mümkün olacaktır.
Aşağıda destek bölgesi grafiğinin örneği yer almaktadır.
Yukarıda verilen hayali hisse grafiğinde, yatay çizgilerle çizilerek, mevcut destek ve direnç noktaları belirtilmiştir. Hisse dönem içerisinde inişli çıkışlı bir yol izlemektedir. A-H noktaları arasında gösterilen dip noktaları senet fiyatlarında en kesin analiz bölgesini oluşturmaktadır. Grafik detaylı incelenirse, hissenin A-H noktalarında kritik kademeler kat ettiğini görülebilir. A noktasında hisse mevcut destek noktasını aşarak, daha yüksek fiyatlara doğru hareket etmiştir. A noktasındaki fiyatla B noktasındaki fiyat aynıdır. Borsada teknik analiz yaparken temel öğelerden olan destek noktasının çiziminin ne kadar önemli olduğunu B noktasında görülmektedir. Hissenin iki seçeneği vardır. Ya B noktasına geldiğinde destek noktasını kırıp aşağı yönlü hareket yapıp değer yitirecektir ya da tam tersi B noktasına çarpıp yükselişe geçecektir. Bu tür durumlarda borsa yatırımcısının yapması gereken şey beklemektir. Fiyatlar B noktasını kırmaz, yukarı yönlü hareket yaparsa hisse alımı yapılabilir veya mevcut hisseler portföyde tutulmaya devam edilebilir, ancak B noktasının aşağısına yapılan hareketler hissede kırılmalara neden olup, zarara sebebiyet verebilir. Bu yüzden B destek noktası aşağı yönlü kırılırsa alım yapılmamalı ve hisse satılmalıdır.
Diğer noktaları kısaca anlatırsak;
• C noktasında destek bölgesi aşağı yönde kırılmıştır, alınması gereken karar hisseyi satmaktır.
• D noktasında destek bölgesi yukarı yönde kırılmıştır, alınması gereken karar hisseyi almaktır.
• E noktasında destek bölgesi aşağı yönde kırılmıştır, alınması gereken karar hisseyi satmaktır
• F noktasında destek bölgesi yukarı yönde kırılmıştır, alınması gereken karar hisseyi almaktır.
• G noktasında destek bölgesi yukarı yönde kırılmıştır, alınması gereken karar hisseyi almaktır.
• H noktasında destek bölgesi yukarı yönde kırılmıştır, alınması gereken karar hisseyi almaktır.
Yukarıda gösterilen grafikte çıkış trendi içinde olan bir senet içinde destek noktalarıgösterilmektedir. Satışlar dolayısı ile sendelemekte olan senet fiyatları belli bölgelerde duraklamakta ise de sıkışma alanlarında senede gelen talep dolayısıyla belirli noktalarda tutunan fiyatlar bir süre sonra yeni yüksek seviyelere gitmektedir. Bu sıkışma alanları içinde de senet fiyatları birbirine yakın fiyat seviyelerinde dip noktaları yapmakta ve tutunmaktadır. Yükseliş bu şekilde ana zirveye kadar gidecektir. Ta ki senet fiyatı potansiyel alıcılara artık çok cazip olmayan fiyata ve aksine satıcılar için çok cazip fiyata ulaşılıncaya kadar. Alıcıların azlığı ve satıcıların çokluğu senet fiyatını düşürürken çıkış sırasında oluşan sıkışma alanlarına yaklaşıldıkça düşüş sırasında da duraklamalar ve sıkışmalar beklenmelidir. Bu seviyelerden aşağılara kayan senette düşüşler bir süre hız kazandıktan sonra alt seviyelerde yeni sıkışma alanları yaratılacaktır. Düşüş sona erene kadar bu tür alanlarda geçici dip noktaları elde edilir ve kısa vadeli tepki yükselişleri yaşanır.
